Stoma je novoformirani organ na površini trbuha koji omogućuje tjelesnim izlučevinama da se prazne iz tijela onda kada je to nemoguće ostvariti kroz urinarni sustav ili probavni sustav.
Operacije formiranja stome se izvode kada neki organ, poput crijeva ili mokraćnog mjehura, treba vremena za zacijeliti ili je iste potrebno u potpunosti ukloniti.
Ovisno o tome koji se organ probavnog trakta izvodi na površinu, stoma dobiva svoje ime. Pa se tako može raditi o ileostomi (završni dio tankog crijeva) ili kolostomi (debelo crijevo). Kolostome imaju naziv prema dijelu crijeva na kojem su izvedene i može se raditi o cekostomi (cekum), transverzostomi (transverzum-poprečno debelo crijevo) i sigmostomi (sigmoidno debelo crijevo).
Osim stoma probavnog trakta, postoji i urostoma, stoma urinarnog trakta.
Kolostoma nastaje kirurškim putem, nakon što se dio debelog crijeva izvede na površinu trbuha. Najčešće se izvodi na lijevoj strani trbuha ispod razine pupka, a ovisno koji se dio debelog crijeva odstranjuje, može se izvesti i na neki drugi dio trbušne stjenke.
Bolesni dio debelog crijeva se odstrani kirurškim putem, a preostali, zdravi dio se izvede kroz ostomiju (otvor) na površinu trbuha. Dio debelog crijeva koji se pričvrsti za okolno tkivo se općenito naziva stoma, a formirana kolostoma postaje novi organ za izlučivanje otpadnih tvari iz organizma.
Ponekad se uz dio debelog crijeva odstrani i rektalni dio, odnosno završni dio debelog crijeva te analni otvor.
Crijevo je izbočeno od pola do jednog centimetra iznad razine kože, a oblik kolostome može varirati od okruglog do ovalnog, koji se mogu smjenjivati, te je moguće primijetiti kako se stoma „miče“, odnosno uvlači ili izvlači iz otvora na trbušnoj stjenki. Kako se radi o sluznici, crijevo je crvenkaste boje koja najviše nalikuje boji unutrašnjosti usne šupljine. Na dodir je vlažno i nema živčane završetke pa je neosjetljivo na bol.
Do formiranja kolostome najčešće može doći zbog malignih oboljenja debelog crijeva ili rektuma, upalnih bolesti crijeva, urođenih anomalija, ozljeda ili inkontinencije.
Pražnjenje sadržaja crijeva na kolostomu je bezvoljno i ne može se kontrolirati voljnim pokretima. Međutim, pražnjenje na kolostomu je u rjeđim intervalima nego na ileostomu (što je manje debelog crijeva preostalo to su funkcije kolostome sličnije ileostomi), a ovisno o tome koji dio debelog crijeva je izveden na trbušnu stijenku, postoji mogućnost skoro pa identičnog sadržaja i pražnjenja crijeva kao kod normalnog probavnog trakta. Feces se izlučuje u posebno dizajnirane stoma vrećice prilagođene osobama s kolostomom.
Nakon operacije dolazi do većeg broja pražnjenja crijeva u vrećicu, a sadržaj je uglavnom vodenast. S vremenom se stolica formira i moguće je uspostaviti redovan ritam pražnjenja crijeva na kolostomu, što može svakako ovisiti o dužini debelog crijeva koje je odstranjeno, odnosno na kojem dijelu debelog crijeva je kolostoma izvedena. Ukoliko je veliki dio debelog crijeva odstranjen, onda se kolostoma ponekad može ponašati kao ileostoma.
Život s kolostomom je lakši uz praćenje svoga tijela i potreba, te dobrim upoznavanjem samog sebe i svojih navika.
Život sa stomom na Instagramu i TikToku.
Što je stoma
Što je ileostoma?
Što je urostoma?
